12-08-2024
Аҳолини рўйхатга олишда Махфийлик ва хавфсизлик
Рўйхатга олиш доирасида ҳар бир шахс ва мамлакатнинг ҳар бир уй хўжалиги тўғрисида маълумот тўпланади. Аҳолини рўйхатга олиш шахсларнинг шахсий ҳаётлари билан қизиқмайди. Аҳолини рўйхатга олишнинг мақсади жамият ва аҳоли гуруҳлари ҳақида статистик маълумотларни ишлаб чиқишдан иборат. Шу асосда жамоатчилик шахсга доир маълумотларнинг махфийлиги сақланишига ишонч ҳосил қилиши керак. Исмлар, манзиллар ва Шахсий Идентификация Рақамлари шахсий идентификаторларни рўйхатга олиш натижаларининг пайдо бўлишига йўл қўймаслик ва бошқа маълумотлардан имкон қадар тезроқ чиқиб кетиш учун аҳолини рўйхатга олиш жараёнида ошкор қилинмаслиги керак. Махфийлик талаби рўйхатга олиш жараёнида тўлдирилган рўйхатга олиш варақаларини ҳимоя қилиш ва уларни қайта ишлаш ва якуний материаллар ва нашрларда мавжуд бўлган маълумотларни ҳимоя қилиш билан якунланган аҳолини рўйхатга олишнинг барча босқичларини қамраб олади. Жамоатчилик томонидан тақдим этилган маълумотларни қайта ишлаш жараёнида рўйхатга олиш органлари ходимлари ва улар томонидан рўйхатга олиш ишларини ўтказишда иштирок этиш мақсадида ёлланган барча шахслар томонидан тўлиқ махфийлик тамойилларига риоя қилишлари кафолатланиши керак. Кўпгина мамлакатларда бундай ахборотни ҳимоя қилишни таъминлайдиган ички қонунлар, хусусан, рўйхатга олиш қонунчилиги ёки маълумотларни ҳимоя қилиш ва ахборот эркинлиги билан боғлиқ умумий қонунчилик шаклида бўлади.
Рўйхатга олиш саволнома варақаларида эълон қилинган маълумотлар билан ишлашда қуйидагиқўшимча тамойилларга риоя қилиш керак:
а) шахсга доир рўйхатга олиш маълумотларига кириш фақат рўйхатга олиш органларига бўйсунадиган ёки уларнинг номидан ишлайдиган шахсларга берилиши керак;
б) тўлдирилган сўровномалар жамоатчиликнинг бошқа аъзолари томонидан уларга киришни истисно қиладиган тарзда тўпланиши ёки қайтарилиши керак. Бундан ташқари, уй хўжаликлари аъзолари, агар хоҳласалар, шахсга доир маълумотларни алоҳида рўйхатга олиш варақасида уй хўжалигининг бошқа аъзолари ёки ташкилотнинг бошқа аъзолари ёки рўйхатга олувчи учун яширин тарзда тақдим этишлари керак;
в) рўйхатга олиш органларига хизмат кўрсатадиган барча ташкилотлар ва ташқи агентлар қатъий кўрсатмалар олишлари ва махфийликка риоя қилиш бўйича ҳуқуқий мажбуриятларни олишлари керак. Улар ҳар қандай қонунбузарлик ҳолатларида таъқиб қилиниши ҳақида огоҳлантирилиши керак;
г) агар керак бўлса, шахсга доир маълумотни ўз ичига олган рўйхатга олиш ҳужжатларини рўйхатга олиш органлари, рўйхатга олувчи ходимлари ва ваколатли бошқа ходимларда бўлган вақтда мустақил равишда, жисмоний яхлитлиги, текширилиши керак;
д) аҳолини рўйхатга олиш маълумотларини қайта ишлаш учун ишлатиладиган компьютерида ахборотга рухсатсиз киришнинг олдини олувчи ишончли ҳимоя тизими билан таъминланган бўлиши керак;
э) аҳолини рўйхатга олиш материалларига асосланган статистика нашр этилганда, шахслар ва уй хўжаликларининг идентификациялашга оид маълумотларни ошкор этмаслик учун мумкин бўлган барча чораларни кўриш керак. Кичик ҳудудлар бўйича статистик материалларга нисбатанмахсус эҳтиёт чораларини кўриш керак.
